اسکولیوز یا کجی ستون فقرات چیست؟

اسکولیوز یک انحنای جانبی غیرعادی ستون فقرات است که اغلب در دوران کودکی یا اوایل نوجوانی تشخیص داده می‌شود. انحناهای طبیعی ستون فقرات در ناحیه گردنی، قفسه سینه و کمر در سطح موسوم به ساژیتال رخ می‌دهد. این منحنی‌های طبیعی سر را روی لگن قرار داده و به عنوان کمک فنر برای توزیع فشار مکانیکی در حین حرکت عمل می‌کنند. اسکولیوز اغلب به عنوان خمیدگی ستون فقرات در سطح کرونال (تاجی یا پیشانی) تعریف می‌شود. در حالی که میزان خمیدگی در صفحه کرونال اندازه گیری می‌شود، اسکولیوز در واقع یک مشکل پیچیده‌تر و سه بعدی است که شامل سطوح زیر است:

• صفحه کرونال
• صفحه ساژیتال
• صفحه محوری

صفحه کرونال یک صفحه عمودی از سر تا پا و موازی با شانه‌ها است که بدن را به دو قسمت قدامی (جلو) و خلفی (عقب) تقسیم می‌کند. صفحه ساژیتال بدن را به دو نیمه راست و چپ تقسیم می‌کند. صفحه محوری موازی با صفحه زمین و در زاویه قائمه با سطح تاج و ساجیتال است.

اسکولیوز می‌تواند در دوران نوزادی یا اوایل کودکی ایجاد شود. سن اولیه شروع اسکولیوز 10 تا 15 سال است که در هر دو جنس به طور مساوی رخ می‌دهد.

علت:

اسکولیوز را می‌توان بر اساس علت طبقه بندی کرد:

اسکولیوز ایدیوپاتیک:

تشخیص زمانی که همه علل دیگر حذف شوند و حدود 80 درصد از همه موارد را شامل می‌شود. اسکولیوز ایدیوپاتیک بزرگسالان بیش از 8 درصد در بزرگسالان بالای 25 سال شیوع دارد و در سنین بالای 60 سال تا 68 درصد افزایش می‌یابد که ناشی از تغییرات دژنراتیو به خاطر پیری در ستون فقرات است.

اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان شایع‌ترین نوع اسکولیوز است و معمولاً در دوران بلوغ تشخیص داده می‌شود که به زیر گروه‌های زیر طبقه بندی می‌شوند:

• اسکولیوز نوزادان: اسکولیوز نوزادان در سن 0 تا 3 سالگی ایجاد می‌شود و شیوع آن 1 درصد است.
• اسکولیوز کودکان: اسکولیوز کودکان در سنین 4 تا 10 سال ایجاد می‌شود و 10 تا 15 درصد از کل اسکولیوز ایدیوپاتیک در کودکان را شامل می‌شود، منحنی‌های درمان نشده ممکن است عوارض جدی قلبی ریوی ایجاد کنند و منحنی‌های 30 و بیشتر تمایل به پیشرفت دارند. 95 درصد از این بیماران نیاز به یک عمل جراحی دارند.
• اسکولیوز نوجوانان: اسکولیوز نوجوانان در سن 11 تا 18 سالگی ایجاد می‌شود و تقریبا 90 درصد موارد اسکولیوز ایدیوپاتیک در نوجوانان را تشکیل می‌دهد.

اسکولیوز مادرزادی:

نتایج ناشی از ناهنجاری مادرزادی شامل یک یا چند مهره شده و ممکن است در هر نقطه‌ای از ستون فقرات رخ دهد. ناهنجاری‌های مهره‌ای باعث خمیدگی و سایر ناهنجاری‌های ستون فقرات می‌شود زیرا یک ناحیه از ستون فقرات با سرعت کمتری نسبت به بقیه رشد می‌کند. هندسه و محل ناهنجاری‌ها میزان پیشرفت اسکولیوز را با بزرگ شدن کودک تعیین می‌کند. از آن‌جا که این ناهنجاری‌ها در هنگام تولد وجود دارد، اسکولیوز مادرزادی معمولاً در سنین پایین‌تر از اسکولیوز ایدیوپاتیک تشخیص داده می‌شود.

اسکولیوز عصبی-عضلانی:

اسکولیوز ثانویه که در اثر بیمار‌های عصبی یا عضلانی ایجاد می‌شود. شامل اسکولیوز مرتبط با فلج مغزی، ضربه نخاعی، دیستروفی عضلانی، آتروفی عضلانی-نخاعی و اسپینابیفیدا است. این نوع اسکولیوز به طور کلی سریع‌تر از اسکولیوز ایدیوپاتیک پیشرفت می‌کند و اغلب نیاز به درمان جراحی دارد. آسیب‌ها و عفونت‌های ستون فقرات نیز می‌توانند در ایجاد اسکولیوز نقش داشته باشند.

علائم:

علائم متعددی وجود دارد که ممکن است احتمال بروز اسکولیوز را نشان دهد:

• انحنای جانبی ستون فقرات
• حالت بدن جانبی
• یک شانه بالاتر از دیگری است
• لباس‌ها به درستی روی تن قرار نمی‌گیرند
• دردهای عضلانی موضعی
• درد رباط موضعی
• کاهش عملکرد ریه که نگرانی عمده در اسکولیوز شدید پیشرونده است

در یک مطالعه، حدود 23 درصد از بیماران مبتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک در هنگام تشخیص اولیه دچار کمردرد شدند. ده درصد از این بیماران دارای یک بیماری زمینه‌ای مرتبط مانند اسپوندیلولیستزیس، سیرنگومیلی، بند ناف، فتق دیسک یا تومور نخاعی بودند. اگر بیمار مبتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک بیش از حد ناراحتی کمر داشته باشد، ارزیابی دقیق علت دیگر درد توصیه می‌شود.

به دلیل تغییر در شکل و اندازه قفسه سینه ، اسکولیوز ایدیوپاتیک ممکن است بر عملکرد ریه تأثیر بگذارد. گزارشات اخیر در مورد آزمایش عملکرد ریوی در بیماران مبتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک خفیف تا متوسط، کاهش عملکرد ریه را نشان داد.

تشخیص:

1. اسکولیوز معمولاً از طریق معاینه فیزیکی، اشعه ایکس، رادیوگرافی ستون فقرات، سی تی اسکن یا MRI تأیید می‌شود.
2. هدف از معاینه عملکردی، تمایز بین وضعیت معیوب و اسکولیوز ایدیوپاتیک واقعی است.
3. بررسی حرکات فعال (خم شدن و کشش به طرفین) ستون فقرات در قسمت گردن، قفسه سینه و کمر است.
4. از آزمون خم شدن جلو (Adam) می‌توان برای تمایز بین اسکولیوز ساختاری یا اسکولیوز غیرساختاری سرویکس تا ستون فقرات کمری استفاده کرد. این آزمایش را می‌توان در حالت ایستاده و نشسته انجام داد.
5. زاویه کاب یک اندازه گیری استاندارد برای تعیین و پیگیری پیشرفت اسکولیوز است.
6. اسکولیومتر یک شیب سنج است که برای اندازه گیری عدم تقارن تنه یا چرخش محوری طراحی شده است. در سه زمینه استفاده می‌شود:

• قفسه سینه فوقانی
• قفسه سینه میانی
• ناحیه قفسه سینه-کمری

اگر اندازه گیری برابر 0 درجه باشد، در سطح خاصی از تنه تقارن وجود دارد. اگر اندازه گیری اسکولیومتر برابر هر مقدار دیگری باشد، عدم تقارن در سطح خاصی از تنه پیدا می‌شود.

5. آزمایش عملکرد ریوی در ارزیابی قبل از عمل بیماران مفید است:

• اسپیرومتر (FVC) ارزیابی حجم ریه را ارائه می‌دهد
• اسپیرومتر (FEV1) ارزیابی عملکرد جریان را ارائه می‌دهد

درمان:

اکثر افراد مبتلا به اسکولیوز دارای انحنای خفیف هستند و احتمالاً نیازی به درمان با بریس یا جراحی نخواهند داشت. کودکانی که مبتلا به اسکولیوز خفیف هستند، ممکن است نیاز به معاینه منظم داشته باشند تا ببینند آیا تغییراتی در انحنای ستون فقرات آن‌ها هنگام رشد ایجاد شده است یا خیر.

بریس:

وقتی استخوان کودکان هنوز در حال رشد است و دچار اسکولیوز متوسط ​​است، پزشک ممکن است بریس را توصیه کند. پوشیدن بریس اسکولیوز را درمان نمی‌کند یا منحنی را معکوس نمی‌کند، اما معمولاً از پیشرفت بیشتر منحنی جلوگیری می‌کند.

رایج‌ترین نوع بریس از پلاستیک ساخته شده است و به گونه‌ای طراحی شده است که با بدن سازگار باشد. این بریس در زیر لباس تقریبا نامرئی است، زیرا در زیر بازوها و اطراف قفسه سینه، کمر و باسن قرار می‌گیرد، به عنوان مثال بریس میلواکی.

بیشتر بریس‌ها روز و شب پوشیده می‌شوند. اثربخشی بریس با تعداد ساعات استفاده در روز افزایش می‌یابد. کودکانی که از بریس استفاده می‌کنند معمولاً می‌توانند در اکثر فعالیت‌ها شرکت کنند و محدودیت‌های کمی دارند. در صورت لزوم، کودکان می‌توانند بریس را برای شرکت در ورزش یا سایر فعالیت‌های بدنی بردارند.

پس از توقف رشد استخوان‌ها، بریس‌ها قطع می‌شوند. این اتفاق به طور معمول طی این زمان‌ها رخ می‌دهد:

• حدود دو سال پس از شروع قاعدگی دختران
• هنگامی که پسران نیاز به اصلاح روزانه دارند
• هنگامی که هیچ تغییر دیگری در قد ایجاد نمی‌شود

به طور کلی، اکثر منحنی‌های مادرزادی اسکولیوتیک انعطاف پذیر نیستند و بنابراین در برابر ترمیم با بریس مقاوم هستند. به همین دلیل، استفاده از بریس‌ها عمدتا با هدف جلوگیری از پیشرفت منحنی‌های ثانویه که در بالا و پایین منحنی مادرزادی ایجاد شده و باعث عدم تعادل می‌شود، ممکن است تا بلوغ اسکلتی اعمال شوند.

درمان جراحی:

اسکولیوز شدید معمولاً با گذشت زمان پیشرفت می‌کند. متخصص ممکن است جراحی اسکولیوز را برای کاهش شدت منحنی ستون فقرات و جلوگیری از بدتر شدن آن پیشنهاد کند. شایع‌ترین نوع جراحی اسکولیوز، فیوژن ستون فقرات است.

در فیوژن ستون فقرات دو یا چند مهره با هم ادغام می‌شوند، بنابراین نمی‌توانند به طور مستقل حرکت کنند. تکه‌هایی از استخوان یا ماده‌ای شبیه استخوان بین مهره‌ها قرار می‌گیرد. میله‌های فلزی، قلاب‌ها، پیچ‌ها یا سیم‌ها معمولاً آن قسمت از ستون فقرات را صاف و ثابت نگه می‌دارند در حالی که مواد استخوانی قدیمی و جدید با هم ترکیب می‌شوند. اگر اسکولیوز در سنین جوانی به سرعت پیشرفت کند، جراحان می‌توانند میله‌ای را نصب کنند که بتواند با رشد کودک طول آن را تنظیم کند. این میله در حال رشد به قسمت‌های بالا و پایین انحنای ستون فقرات متصل است.

عوارض جراحی ستون فقرات ممکن است شامل خونریزی، عفونت، درد یا آسیب عصبی باشد. همچنین به ندرت استخوان بهبود نمی‌یابد و ممکن است نیاز به جراحی دیگری باشد.

فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی برای درمان انواع خفیف اسکولیوز برای حفظ کومسیس و اجتناب از جراحی استفاده می‌شود. اهداف فیزیوتراپی عبارتند از:

• تصحیح خودکار سه بعدی
• هماهنگی
• تعادل
• اصلاحات ارگونومیک
• استقامت و قدرت عضلانی
• کنترل حرکتی ستون فقرات
• افزایش ROM
• ظرفیت تنفسی
• پایدارسازی

• عارضه کیفوز یا گوژ پشتی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-06-31تاریخ بروز رسانی : 1401-12-27


• قوز پشت؛ علت علائم و درمان
  تاریخ انتشار : 1401-12-28تاریخ بروز رسانی : 1402-01-16