متاتارسالژی یا درد انگشتان پا و زیر پنجه
در پای همه ما اعصاب بسیار کوچکی وجود دارد که بین استخوانهای متاتارسال کف پا قرار گرفته اند. هنگامی که سر یکی از استخوانهای متاتارسال به استخوان دیگر فشار بیاورد عصب کوچکی که بین آنها قرار دارد گیر میافتد و شروع به ملتهب شدن مینماید. این وضعیت باعث بروز متاتارسالژی میشود. فشار آوردن به پنجه پا میتواند باعث بدتر شدن علائم شود؛ زیرا با هر بار گام برداشتن استخوانهای متاتارسال روی هم ساییده میشوند و باعث افزایش التهاب عصب میگردند. معمولاً دلایلی از قبیل اختلالات پزشکی و سایر فاکتورها در بروز این وضعیت نقش دارند؛ اما به طور کلی فشار آوردن به پنجه پا باعث بروز درد میشود. احتمال اینکه هر فردی به این عارضه دچار شود وجود دارد؛ اما عمدتاً ورزشکاران، دوندگان و افرادی که در ورزشهای پرتحرک شرکت میکنند یا افرادی که مدت زمانهای طولانی را سر پا میگذرانند بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به آن هستند. متاتارسالژی دردی ناخوشایند است و ممکن است در زندگی روزانه شما اختلال ایجاد کند. با این وجود، علت درد معمولاً جدی نیست و بطور طبیعی با انجام درمانهای محافظتی کاهش مییابد. این درمانها میتواند شامل استراحت، قرار دادن کیسه یخ در آن ناحیه، تغییر فعالیتها و انتخاب کفش کاملاً مناسب و اندازه، باشد. اگر درد زیر انگشتان پا، علی رغم این تغییرات و درمانها، بیش از چندین روز ادامه یافت، از درمانهای پزشکی استفاده کنید.
در پلی کلینیک ارتوپدی فنی، طب فیزیکی و توانبخشی دکتر بیژن فروغ خدمات درمانی و توانبخشی در مشکلات و بیماریهای پا و زانوها ، ستون فقرات، دست و اندام فوقانی ، بیماریهای نورولوژیک مغز و ... همچنین نوار عصب و عضله ، اسکن کف پا و تجویز و ساخت انواع بریس ، کفش و کفی طبی ، ودرمان با روشهایی مانند طب سوزنی به مراجعه کنندگان گرامی ارائه می گردد. لطفا جهت هماهنگی و کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با کارشناسان این مرکز، از طریق تماس با شماره تلفن 02166576424 و شماره واتس آپ ٠٩٣٩٦٩٨٤٤٣٠ اقدام فرمایید.
متاتارسالژی چیست؟
به درد زیر پنجه و انگشتان پا، دقیقاً در قسمت پایه انگشتان، متاتارسالژی می گویند. این ناحیه از پا، شامل پنج استخوان است که متاتارسال نامیده میشود. استخوانهای متاتارسال از یک طرف به انگشتان پا متصل شده و مفاصلی را تشکیل میدهند و انتهای دیگر استخوانهای متاتارسال، به دیگر استخوانهای پا به نام تارسال متصل است. این درد، اغلب سر استخوان متاتارسال را که به انگشتان پا متصل است، تحت تأثیر قرار میدهد. درد زیر انگشتان پا ممکن است شدید و دردناک باشد و معمولاً هنگامی که پای خود را خم میکنید یا فعالیتهایی انجام میدهید که فشار وزن روی آن قرار میگیرد، این درد شدیدتر میشود. این فعالیتها میتواند شامل راه رفتن، دویدن یا حتی ایستادن باشد. انجام این فعالیتها به ویژه روی سطوح سخت، دردناک خواهد بود.
علت درد پنجه پا
فاکتورهای خطر که در بروز درد پنجه پا نقش دارند به شرح زیر میباشند:
- پوشیدن کفش نامناسب: برخی از کفشهایی که در بازار وجود دارد از قسمت پنجه تنگ هستند که میتوانند باعث ایجاد درد شوند و برخی دیگر پاشنه بلندی دارند که با افزایش فشار به پنجه پا باعث افزایش درد خواهند شد.
- چاقی و اضافه وزن: داشتن اضافه وزن یکی از مواردی است که به پنجه پا فشار میآورد.
- سن: با بالا رفتن سن قسمتی از چربی زیر پا که از پنجه پا محافظت میکند از بین میرود و باعث بروز متاتارسالژی میشود.
- انجام دادن تمرینات ورزشی سنگین: دویدن یا انجام دادن تمرینات ورزشی سنگین باعث میشود که فشار بسیار زیادی به پنجه پا وارد شود و در نتیجه ریسک بروز این اختلال افزایش مییابد.
- شکل پنجه و انگشتان پا: در برخی از افراد انگشت دوم پا بلندتر از انگشت بزرگ آنها است یا آنکه قوس کف پا ی آنها زیاد است که این وضعیت باعث میشود فشار زیادی به پنجه پا وارد شود.
- شکستگی استخوان: گاهی اوقات پنجه پا تحت فشار بسیار زیادی قرار میگیرد و این وضعیت باعث ایجاد شکستگیهای کوچک در انگشت پا میشود.
- خشکی و سفتی مچ پا: این وضعیت نیز میتواند فشار زیادی را به استخوانهای متاتارسال وارد کند.
- اختلالات پزشکی: اختلالات پزشکی نیز میتوانند باعث ایجاد درد پنجه پا شوند.
- آرتریت روماتوئید، تورم مفاصل پا یا بیماری نقرس، در ایجاد درد نقش دارند.
- بونیون به برجستگی متورم و دردناکی گفته میشود که در قسمت ساقه انگشت بزرگ پا به وجود میآید و با ضعیف کردن این انگشت باعث افزایش فشار به پنجه پا میشود. بونیون در افرادی که کفش بسیار تنگ میپوشند به وجود میآید؛ اما گاهی اوقات این اختلال زمینه ژنتیکی دارد و در میان زنان شایعتر از مردان است. این وضعیت میتواند باعث بروز متاتارسالژی شود.
علائم متاتارسالژی
علائم متاتارسالژی عبارتند از:
- درد و سوزش شدید در زیر انگشتان پای بیمار
- دردی که هنگام ایستادن، دویدن، کشش پا و انگشتان و یا پیادهروی، بهخصوص با پای برهنه روی سطح سفت ایجاد میشود و در صورت استراحت کاهش مییابد.
- درد ناگهانی انگشتان پا، بیحسی یا سوزش در زیر انگشتان پا
- احساس وجود سنگریزه در کفش بیمار
افراد در معرض خطر متاتارسالژی
هرفردی ممکن است به متاتارسالژیا مبتلا شود؛ ولی درصورت وجود موارد زیر بیشتر در معرض خطر قرار دارید:
- شرکت در ورزشهای پرتحرک که شامل دویدن و پریدن هستند.
- پوشیدن کفشهای پاشنهبلند که اندازه پا نبوده یا پوشیدن کفشهای میخدار
- کسانی که اضافهوزن داشته یا بسیار چاق هستند.
- ابتلا به عارضههای دیگر مانند انگشت چکشی و میخچه و پینه
- ابتلا به آرتروز التهابی مانند رماتیسم مفاصل یا نقرس
عوارض متاتارسالژی
اگر متاتارسالژی را بدون درمان رها کنید، عوارضی را در پی خواهد داشت. درد قسمت جلوی پا، اغلب باعث میشود که فرد به آن عادت کرده و طرز راه رفتن خود را تغییر دهد تا درد به حداقل برسد. این کار سرانجام باعث شدیدتر شدن مشکل شده و احتمال بروز کمردرد و درد لگن وجود دارد. هنگامی که درد زیر پنجه پا به دلیل آسیبهایی مانند آسیب به رباط یا استخوان باشد، عدم درمان منجر به بهبودی نامناسب، درد مزمن و مشکلات پا میشود.
درمان متاتارسالژی
از روشهای زیر برای درمان درد پنجه پا استفاده میشود:
استراحت دادن به پا
پزشک از بیمار میخواهد که از میزان فشاری که به پای او وارد میشود کم کند و هر گاه احساس کرد که درد پایش شروع شده است استراحت نماید. بیمار باید از انجام دادن فعالیت هایی که باعث بروز درد یا بدتر شدن آن میشوند خودداری کند. ممکن است پزشک از بیمار بخواهد از انجام دادن تمرینات ورزشی سنگین مانند دویدن، بسکتبال، فوتبال یا فعالیت هایی که با پرش همراه هستند و بر روند بهبود پا تأثیر میگذارند اجتناب کند. ممکن است این دوره محدودیت از ۱۰ روز تا چند ماه طول بکشد. انجام دادن تمرینات ورزشی سبک از قبیل شنا یا دوچرخه سواری به بیمار پیشنهاد میشود.
استفاده از کمپرس یخ
قرار دادن کمپرس سرد روی موضع دردناک پا میتواند به کاهش درد و تورم آن کمک نمایند. برای انجام این کار باید بیمار چند تکه یخ را درون یک حوله قرار دهد یا از کیسه مخصوص استفاده کند و روزی چند بار و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه آن را روی پای خود بگذارد. بیمار میتواند هر زمان که احساس کرد درد و تورم پای او شروع شده است از کمپرس سرد استفاده کند. باید حداقل ۳۰ دقیقه بین هر بار استفاده از کمپرس یخ وقفه ایجاد شود.
استفاده از ایبوپروفن برای کاهش درد
مصرف داروهای مسکن از قبیل ایبوپروفن میتواند به کاهش تورم و کاهش موقت درد کمک کند. افراد بزرگسال میتوانند هر ۴ تا ۶ ساعت یک بار یک قرص مسکن ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرمی مصرف نمایند. اگر افراد از بیماری دیگری نیز رنج میبرند یا به طور منظم از داروهای دیگری نیز استفاده میکنند باید قبل از شروع داروی جدید با پزشک خود مشورت کنند. مصرف سایر داروهای مسکن موجود در بازار از قبیل آسپرین یا ناپروکسن میتواند به کنترل درد پنجه پا کمک نماید. بیمار باید از مصرف قرص ایبوپروفن به مدت طولانی خودداری کند مگر آنکه تحت نظر پزشک قرار داشته باشند.
استفاده از باند فشاری برای بستن پا
استفاده از باند فشاری برای بستن پا میتواند به کنترل درد و تورم کمک کند. بیمار باید از قسمت پنجه تا مچ پای خود را ببندد. بیمار میتواند در صورت لزوم از پزشک بخواهد که نحوه صحیح بستن بانداژ پا را به او نشان دهند. پزشک استفاده از باند فشاری را به بیمار توصیه میکند.
تزریق استروئید
استروئیدها نسخه دست ساز هورمونهایی هستند که به طور طبیعی توسط غدد فوق کلیه ترشح میشوند، این دو غده کوچک در قسمت فوقانی کلیه قرار دارند. در صورتی که بیمار بیش از آنچه که در بدنش استروئید تولید میشود از این هورمون استفاده کند سطح درد و تورم و التهاب بدن کاهش پیدا میکند. استروئید همچنین میتواند منجر به کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن که وظیفه محافظت از بدن در برابر بیماری و عفونت را برعهده دارد، شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی میتواند به بهبود دامنه حرکات افرادی که دچار ناتوانی حرکتی، بیماری، یا آسیب دیدگی شدهاند کمک کند. برنامههای فیزیوتراپی میتوانند به کاهش ریسک بروز آسیب دیدگی یا بیماری در آینده کمک نمایند. متخصص فیزیوتراپی بدن را به عنوان یک واحد کل در نظر میگیرد و فقط بر جنبههای فردی یک بیماری یا آسیب دیدگی تمرکز نمیکند. برخی از روشهایی که توسط متخصص فیزیوتراپی مورد استفاده قرار میگیرند به شرح زیر میباشد:
- آموزش و توصیه: متخصص فیزیوتراپی اطلاعات کامل و جامعی را در خصوص مواردی که میتوانند بر زندگی روزمره بیمار تأثیر بگذارند از قبیل حالت بدن، برداشتن اشیا به صورت صحیح یا استفاده از روشهای مخصوص حمل اشیا در اختیار بیمار قرار میدهد تا از بروز آسیب دیدگی جلوگیری شود.
- نکات مهم مربوط به حرکت، فعالیت جسمانی و ورزش کردن: انجام دادن برخی از تمرینات ورزشی میتواند به بهبود توانایی حرکتی و سلامت عمومی بیمار کمک کند و برخی از نقاط بدن او را تقویت نماید.
- درمان دستی: متخصص فیزیوتراپی از حرکات دست خود برای تسکین درد و رفع سفتی و خشکی موضع مورد نظر استفاده میکند تا اعضای بدن بیمار بتوانند عملکرد بهتری داشته باشند.
سایر روشهای درمانی
- طب سوزنی : در این روش پزشک سوزنهای نازکی را وارد نقاط خاصی از بدن میکنند تا بتواند به کمک آنها از سطح درد بکاهد و فرآیند بهبود تسریع شود.
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست: در این روش یک دستگاه کوچک که به کمک باتری کار میکند روی موضع مورد نظر قرار داده میشود تا بتواند جریان الکتریکی را به آن قسمت ارسال نماید و به این ترتیب از میزان درد بکاهد.
- اولتراسوند: در این روش نیز از امواج صدا که فرکانس بالایی دارند استفاده میشود که با تحریک جریان خون و فعالیت سلولی به درمان بافت های عمیق آسیب دیده کمک میکنند تا به این ترتیب از میزان درد و اسپاسم کاسته شود و روند بهبودی تسریع گردد.
عمل جراحی
گاهی اوقات در برخی موارد نادر که روشهای قبلی نتوانستهاند به کنترل درد بپردازند انجام عمل جراحی برای درمان این بیماری ضرورت مییابد. در صورتی که هیچ یک از روشهای درمانی نتوانسته باشند به بیمار کمک کنند و پزشک وجود هرگونه دلیل دیگری را در خصوص بروز درد رد کرده باشد بیمار میتواند در خصوص جراحی با پزشک خود صحبت کند. پزشک میتواند به ارزیابی فرایند جراحی بپردازد و بیمار را به متخصص جراحی ارجاع دهد. متخصص جراحی در نهایت بر اساس علت و شدت بروز مشکل بیمار به این نتیجه میرسد که بیمار به کدام نوع جراحی از قبیل جراحی بونیون، جابجا کردن استخوان، یا جابجا کردن انگشت چکشی نیاز دارد. در این نوع جراحیها فرآیند بهبود میتواند تا سه ماه طول بکشد.
ورزش برای درد پنجه پا
این روش شامل تمرینات ورزشی کششی، تقویتی، تمرکزی و کاربردی است. برای درمان متاتارسالژی با ورزش درمانی، فیزیوتراپیست با توجه به شدت و علت عارضه تمرینات ورزشی و حرکات اصلاحی را برای بیمار طراحی می کند. برخی از حرکات تمرین درمانی در منزل نیز قابل انجام هستند. مزایای حرکات اصلاحی برای درد کف پا و پنجه پا عبارت است از:
- کاهش درد
- کاهش تورم
- تقویت عضلات کف پا
- بهبود خونرسانی به بافت آسیب دیده برای ترمیم سریعتر آن
- ورزش همچنین به افزایش تراکم استخوانی و کاهش استرس مداوم در بدن کمک زیادی می کند.
- حرکات اصلاحی برای درمان متاتارسالژی
- کشش با حوله (تمرین کششی): بنشینید و دور کف پای خود یک حوله بیندازید. سپس حوله را به شکل زیر سمت بدن بکشید و به مدت 15 تا 30 ثانیه این حالت را حفظ کنید. این تمرین را برای پا 3 مرتبه تکرار کنید.
- برداشتن سنگریزه با انگشتان پا (تمرین تقویتی): روی صندلی بنشینید. چند سنگریزه یا تیله و یک ظرف را جلوی پایتان بگذارید. برای هر پا باید 20 سنگریزه یا تیله را با پا برداشته و داخل ظرف بیندازید.
- راه رفتن با نوک پنجه پا: در این تمرین روی سرپنجه پا بلند شوید و دور اتاق به مدت 20 ثانیه راه بروید. 8 مرتبه این حرکت را تکرار کنید.
شما می توانید برای تهیه انواع کمربند طبی ، به مرکز پلی کلینیک تخصصی ارتوپدی فنی دکتر فروغ ، مراجعه نمایید. لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با کارشناسان این مرکز، از طریق تماس با شماره تلفن 02166576424 و پیام به شماره واتس آپ 09396984430 اقدام فرمایید.
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف
تلفن : 66576424 - 021
نظرات کاربران درباره این مطلب :ملیکا عبدالهی [ 1402-04-14 ]
موضوع مقاله کاربردی و مفید است ممنون که زحمت می کشید و اصلاع رسانی می کنید
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .