آشنایی با عضلات پا
بروز درد پا پس از آسیب دیدگی امر شایعی است؛ اما این درد میتواند به دلیل برخی عارضهها یا دلایل غیرتروماتیک (غیرضربهای) نیز رخ دهد. درد پاها میتواند ناشی از آسیب یا التهاب در هر کدام از ساختارهای موجود در پا، شامل عضلات باشد. عضلاتی پا شامل گروه عضلات چهار سر ران که در قسمت جلویی پا حضور داشته، پا را در ناحیه زانو صاف میکند، عضلات همسترینگ برخلاف جهت ماهیچههای چهارسر عمل کرده و در قسمت پشتی ران قرار دارند و برای خم شدن پا در ناحیه زانو استفاده میشوند است. علاوه بر اینها عضلات واقع در پایین پا که مچ پا و پا را حرکت میدهند به سه قسمت قدامی، خلفی و جانبی تقسیم میشوند. ماهیچههای تیبیالیس قدامی که در قسمت ساق پا حضور داشته و باعث انعطاف پذیری پا میشوند و عضلات سولئوس که در پشت هر دو ساق پا حضور داشته و به تاندون آشیل متصل هستند همراه با عضلات گاستروکنمیوس در خم کردن کف پا و پا نقش مخالف عضلات تیبیالیس قدامی را ایفا میکنند. در صورت آسیب دیدگی هر کدام از این اعضا، طب فیزیکی نقش مهمی در درمان بیماریها و آسیبهای تأثیرگذار بر کیفیت حرکت اشخاص ایفا میکند. هدف این طب، کمک به بیماران برای کاهش درد، بازیابی دامنه حرکتی و بهبود عملکرد آنها بعد از یک آسیب دیدگی است.
انواع آسیب عضلات پا
برخی از شایعترین دلایل درد پا، عوارض جزئی و یا موقتی هستند که با مراجعه به پزشک به طور مؤثری درمان میشوند. برخی از این علل شایع عبارتند از:
گرفتگی عضلات
علت اصلی درد پا، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی است. انقباض عضلات پا یا همان گرفتگی عضلات پا باعث بروز درد ناگهانی و شدید میشود. ماهیچههای منقبض اغلب باعث تشکیل یک توده قابل مشاهده و سخت در زیر پوست میشوند و ممکن است علائمی مثل کمی قرمزی و تورم اطراف آن ایجاد شود. خستگی عضلانی و کم آبی ممکن است باعث گرفتگی پا به ویژه در ساق پا شود. برخی داروها از جمله دیورتیکها و استاتینها هم ممکن است در برخی از افراد باعث گرفتگی عضلات پا شوند.
آسیبها
درد پا اغلب میتواند به دلیل آسیبهای زیر باشد:
- فشار عضلانی
کشیدگی عضلانی یک آسیب شایع است و زمانی اتفاق میافتد که فیبرهای عضلانی به دلیل کشش بیش از حد پاره شوند. این مشکل اغلب در عضلات بزرگتر مانند همسترینگ، ساق پا یا چهار سر ران رخ دهد.
- تاندونیت
درد در ناحیه انتهایی ساق پا یکی از اولین علائم هشدار دهنده التهاب تاندون آشیل (زردپی اشیل) است. این وضعیت یک آسیب شایع است که باعث تورم، کشش یا پارگی تاندون میشود. این مشکل میتواند در اثر کار بیش از حد ماهیچه ساق پا یا بالا رفتن از پلهها ایجاد شود و ممکن است برای مدت طولانی هم باقی بماند. بورسیت زانو زمانی اتفاق میافتد که کیسههای پر از مایع یا بورسا در اطراف زانو ملتهب شوند.
- شین اسپلینت
شین اسپلینت باعث ایجاد درد در امتداد لبه داخلی استخوان ساق پا یا درشت نی میشود. این آسیب زمانی رخ میدهد که عضلات اطراف استخوان ساق پا در اثر استفاده بیش از حد پاره شوند. صافی کف پا میتواند احتمال بروز این عارضه را افزایش دهد.
- شکستگی استخوانها یا رگ به رگ شدن
شکستگیهای تنشی، شکستگیهای کوچکی هستند که در استخوانهای پا به ویژه در استخوان ساق به وجودمیایند.
- بیماریهای زمینهای
برخی از بیماریهای زمینهای نیز میتوانند باعث درد پا شوند. ازجمله:
- آرترواسکلروز
آرترواسکلروز به باریک شدن وسفت شدن رگها به دلیل تجمع چربی و کلسترول گفته میشود. شریانها، رگهای خونی هستند که خون حاوی اکسیژن را در سراسر بدن حمل میکنند. مسدود شدن این شریانها باعث کاهش انتقال خون به قسمتهای مختلف بدن میشود. اگر بافتهای پا، اکسیژن کافی دریافت نکنند ممکن است شما دچار درد پا به ویژه در ساق پا شوید.
- لخته شدن خون
اگر خون در رگ غلیظ تر شود و به هم بچسبد میتواند به لخته تبدیل شود. به لختهای که در سیاهرگ عمقی بدن ایجاد میشود، ترومبوز سیاهرگ عمقی میگویند. اکثراً لخته های خونی سیاهرگ عمقی در قسمت ران یا ساق پا تشکیل میشوند. احتمال تشکیل این لختهها زمانی بیشتر میشود که شما برای مدت طولانی فعالیت نداشته باشید، مانند یک پرواز طولانی یا ماشین سواری. همچنین اضافه وزن، مصرف سیگار یا داروهای خاص ممکن است شما را در معرض خطر لخته خون قرار دهد.
- آرتروز
آرتروز به التهاب مفاصل گفته میشود. این بیماری ممکن است باعث تورم، درد و قرمزی در ناحیه آسیب دیده شود. آرتروز اغلب مفاصل زانو و باسن را تحت تأثیر قرار میدهد. نقصهای ظاهری ساق پا مثل پاهای پرانتزی ، آسیبهای قدیمی و افزایش سن برخی از عواملی هستند که میتوانند خطر ابتلا به آرتروز مفاصل را افزایش دهند.
سایر دلایل درد پا
شرایط و آسیبهای زیر هم میتوانند باعث درد شدید پا شوند؛ اما کمتر شایع هستند:
لغزش دیسک و فتق دیسک زمانی رخ میدهد که یکی از دیسکها بین مهره های ستون فقرات از جای خود خارج شود. این دیسک میتواند اعصاب ستون فقرات را فشرده کند. این شرایط ممکن است باعث دردی شود که از ستون فقرات به بازوها و پاها سرایت میکند.
بیماری ازگوداشلاتر زمانی رخ میدهد که تاندونی که کاسه زانو را به استخوان ساق پا وصل میکند دچار کشیدگی شود. این وضعیت غضروف درشت نی را از جایی که به استخوان میچسبد، دچار کشش میکند و به دلیل حساسیت و تورم اطراف زانو باعث ایجاد یک توده دردناک در زیر زانو میشود. این مشکل بیشتر در نوجوانانی که در دوران بلوغ دچار جهش رشد میشوند رخ میدهد.
بیماری لگ کالوپرتس به دلیل خونرسانی به مفصل ران رخ میدهد. کمبود خون به استخوان آسیب جدی میزند و میتواند باعث تغییر شکل آن میشود. این ناهنجاریها اغلب باعث درد به ویژه در اطراف لگن، ران یا زانو میشوند.
علائم آسیب دیدگی عضلات پا
بسیاری از علائم درد پا وجود دارد که باید از آنها مراقبت کرد و ممکن است نشان دهنده بیماری زمینهای جدیتری باشد. از رایجترین علائم درد پا که باید از آنها آگاهی داشته باشید عبارتند از:
- درد شدید در سراسر پاها
- ضعف
- بیحسی (گزگز)
- گرفتگی عضلات
- سفتی، سختی
- تورم در یک یا هر دو پا
- درد هنگام راه رفتن
- دردی که طی چند روز بدتر میشود یا ادامه مییابد.
- رگهای واریسی که باعث درد و ناراحتی میشوند.
عضلات چهارسر
عضلات چهار سر رانی در جلوی ران قرار گرفته و دارای چهار سر جداگانه است:
- عضله راست رانی که از جلوی استخوان خاصره آغاز می شود. rectus femoris
- عضله پهن داخلی که از لبه داخلی استخوان ران آغاز می شود. vastus medialis
- عضله پهن خارجی که از لبه خارجی استخوان ران آغاز می شود. vastus lateralis
- عضله پهن میانی که از سطح جلوی استخوان ران آغاز شده و زیر عضله راست رانی قرار دارد.vastus intermedius
سر هر چهار عضله با هم یکی شده به استخوان کشکک (کاسه زانو) متصل شده سپس از طریق تاندون کشککی به استخوان درشت نی درست زیر مفصل زانو اتصال می یابند. عمل اصلی عضلات چهار سر ران باز کردن مفصل زانو و راست کردن پاست. به دلیل اینکه عضله راست رانی از استخوان خاصره آغاز می شود، انقباض آن موجب خم شدن مفصل ران هم می شود.
عضله ساق
عضلات ساق پا را می توان به عضلات خلفی، عضلات قدامی و عضلات بخش جانبی ساق پا تقسیم نمود. این عضلات نیز همانند عضلات ساعد به دلیل قرار گیری در بخش فوقانی ساق پا و داشتن تاندون های بلند، به این ناحیه از بدن یک حالت مخروطی شکل می دهند.
- عضلات خلفی ساق پا شامل عضلات: دو قلو، نعلی، کف پایی، رکبی، خم کننده طویل انگشتان پا، ساقی خلفی و خم کننده طویل شست پا می باشند.
- عضلات قدامی ساق پا شامل عضلات: ساقی قدامی، باز کننده طویل انگشتان پا، نازک نی طرفی و بازکننده طویل شست پا می باشند.
- عضلات جانبی ساق پا نیز شامل: دو عضله نازک نی طویل و نازک نی کوتاه است.
عضلات همسترینگ
عضلات همسترینگ در پشت ران قرار گرفته و از سه عضله که از برجستگی ورکی استخوان خاصره آغاز شده اند، تشکیل می شود.
- عضله دو سر رانی که از بخش خلفی و خارجی استخوان ران عبور کرده و به سر استخوان نازک نی، درست زیر زانو، متصل می شود. Biceps Femoris
- عضله نیم غشایی که از بخش خلفی و داخلی استخوان ران عبور کرده و به بالای استخوان درشت نی پشت زانو، متصل می شود. Semi membranous
- عضله نیم وتری که از بخش خلفی و داخلی استخوان ران عبور کرده و به بالای استخوان درشت نی رست در کنار عضله نیم غشایی متصل می شود. Semi Membranous
هر سه عضله همسترینگ فاصله بین مفصل ران و زانو را پوشش می دهند، بنابراین اینها عملکرد دو گانه دارند: خم شدن زانو و باز شدن مفصل ران.
تشخیص آسیب دیدگی عضلات پا
پزشک معاینه فیزیکی انجام داده و علائم شما را بررسی می کند. مهم است که به طور مفصل نحوه آسیب دیدگی و احساس پای خود را بلافاصله پس از آسیب شرح دهید. این اطلاعات میتواند به پزشک در تشخیص کمک کند. ممکن است به آزمایشات تصویربرداری نیاز داشته باشید تا مشخص شود پارگی جزئی یا کامل در عضلات ساق پا وجود دارد یا خیر. این آزمایشات همچنین میتواند سایر شرایطی را که باعث ایجاد درد در ساق پا میشوند، مانند پارگی تاندون آشیل یا ترومبوز ورید عمقی (DVT) منتفی کند. تحقیقات نشان میدهد که حداکثر 10 درصد از افرادی که علائم کشیدگی ساق پا دارند، DVT دارند که میتواند یک وضعیت تهدید کننده زندگی باشد.
پزشک شما ممکن است موارد زیر را انجام دهد:
- سونوگرافی برای بررسی وجود اشک یا تجمع مایع در اطراف عضلات ساق پا.
- MRI، برای بررسی لخته شدن خون، پارگی یا خونریزی داخلی
زمان مراجعه به پزشک
- پای شما قرمز و در لمس گرم است
- پای شما رنگ پریده و در لمس سرد است
- بریدگی عمیقی در پای شما وجود دارد
- تورم در پاهای شما (ورم پا) با تنفس سخت وجود دارد
- نمیتوانید راه بروید یا وزنهای روی پا بگذارید
- دچار صدمهای شدید
درمان آسیب دیدگی عضلات پا با طب فیزیکی
متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی روشهای غیر جراحی را انجام میدهند. این برخی از این روشها عبارتند از:
- الکترومیوگرافی (EMG): الکترودهایی با سوزن ظریف به عضلات وارد میشود تا عملکرد عضلات و اعصاب را اندازه گیری کند. این روش کمک میکند تا متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی تشخیص دهند ضعف ناشی از نارسایی عضلات یا اعصاب است.
- مطالعات هدایت عصبی (NCS): با استفاده از الکترود برای مشخص کردن محل آسیب به سیستم عصبی انجام میگردد.
- تزریق مفصل محیطی: تزریق به استخوان و بافت نرم برای کمک به تشخیص و درمان اختلالات.
- تزریق نقاط ماشهای: با استفاده از لیدوکایین یا درای نیدلینگ در نقاط ماشهای برای کاهش درد بافت نرم.
- سونوگرافی اسکلتی-عضلانی: با استفاده از تصاویر داخلی سونوگرافی برای ارزیابی ناهنجاریهای نرم بافت نرم و هدایت تزریق انجام میشود.
- مدیریت اسپاستیسیتی: با استفاده از عوامل ضد اسپاسم خوراکی برای درمان اسپاستیسیتی پس از آسیب سیستم عصبی مرکزی ( سکته مغزی ، فلج مغزی و غیره) و کمک به کاهش درد.
- متخصصان فیزیوتراپی: همچنین ممکن است درمانهایی نظیر روشهای تشخیصی و تزریقی تصویری هدایت شده ستون فقرات، تزریق اپیدورال، رادیوفرکانسی و سایر روشهایی مانند طب سوزنی و درمان سلولهای بنیادی و پی آر پی را ارائه دهند.
کایروپرکتیک یا درمان دستی روشی ایمن و مؤثر برای درمان مشکلات و دردهای اسکلتی-عضلانی است که در بسیاری از موارد نتایج بسیار قابل قبولی به همراه داشته است. این روش قابل انجام در کلینیک طب فیزیک و توانبخشی دکتر بیژن فروغ بوده و شما می توانید جهت آگاهی بیشتر درباره این روش و نحوه انجام آن، همچنین تعیین نوبت از این مرکز و مشاوره با کارشناسان ، از طریق تماس با شماره تلفن 02166576424 و شماره واتس آپ ٠٩٣٩٦٩٨٤٤٣٠ اقدام فرمایید.
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف
تلفن : 66576424 - 021
نظرات کاربران درباره این مطلب :زهرا سینایی [ 1402-04-14 ]
مطالب مهم و کاربردی هست ممنون از موضوعات مفیدی که در سایتتون به اشتراک میگذارید
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .