علت و علائم زانوی پرانتزی چیست و چگونه درمان میشود؟

پای پرانتزی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن پاهای فرد خمیده به نظر می‌رسد (به سمت بیرون خم می‌شود)، حتی زمانی که مچ پا کنار هم باشند.

خم شدن پاها در کودک نوپا بسیار رایج است. نوزادان اغلب به دلیل حالت چین خورده در رحم مادر به صورت کمان‌دار متولد می‌شوند. در الگوهای معمول رشد، کودک با شروع به ایستادن و راه رفتن از این امر پیشی می‌گیرد. به همین دلیل، تا دو سالگی خم شدن پاها غیر معمول نیست. در واقع طیف وسیعی از آنچه طبیعی تلقی می‌شود، وجود دارد. در بیشتر موارد پاهای کودک هنگامی که شروع به تحمل وزن یا ایستادن بر روی آن‌ها می‌کند (معمولاً بین 12 تا 18 ماهگی) شروع به صاف شدن می‌کند. در سن دو تا سه سالگی زاویه ساق پا معمولاً معکوس شده و بیشتر شبیه زانو ضربدری می‌شود، جایی که زانوها به داخل به سمت یکدیگر خم می‌شوند. پس از حدود شش سالگی، بیشتر زانوهای کودکان یک راستای طبیعی را در نظر می گیرند که طبیعی تلقی می‌شود.

جدای از الگوهای عادی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، والدین باید با پزشک مشورت کنند تا مشخص شود که آیا فرزند آن‌ها دارای پتانسیل ایجاد بدشکلی زانو پرانتزی است یا خیر:

• زاویه استخوان ران، ران تا استخوان ساق پا خارج از محدوده طبیعی است
• جهت زانوها در مقابل جهت پا خارج از الگوی معمولی است
• زاویه یک پا به طور قابل توجهی بیشتر (یا کمتر) از پای دیگر است

علائم:

شایع‌ترین علامت بیماری پای پرانتزی این است که زانوها هنگام ایستادن و در حالی که مچ پاها در کنار هم قرار دارند، لمس نمی‌شوند. اگر بیش از سه سالگی ادامه یابد نشان می‌دهد که ناهنجاری زانوی پرانتزی وجود دارد.

علائم دیگری که افراد مبتلا به زانوی پزانتزی تجربه می‌کنند عبارتند از:

• درد زانو یا لگن
• کاهش دامنه حرکت در لگن
• مشکل در راه رفتن یا دویدن
• بی ثباتی زانو
• احساسات ناخوشایند ظاهر

آرتریت پیشرونده زانو در بزرگسالانی که در اوایل زندگی‌شان تشخیص داده نشده یا تحت درمان قرار نگرفته‌اند شایع است. بیماران بالغی که سال‌هاست پاهای پرانتزی دارند، به داخل بدن (قسمت داخلی) بیش از حد فشار آورده و قسمت بیرونی (رباط جانبی جانبی) را کشیده که منجر به درد، بی ثباتی و آرتروز می‌شود.

علت:

• ژنو واروم (Genu Varum) فیزیولوژیکی: در اکثر کودکان زیر 2 سال خم شدن پاها تنها یک تغییر طبیعی در ظاهر پا است. پزشکان از این نوع ناهنجاری به عنوان ژنو واروم فیزیولوژیکی یاد می‌کنند. در کودکان مبتلا به ژنو وراوم فیزیولوژیک ناهنجاری به تدریج در حدود 18 ماهگی شروع به بهبود یافتن کرده و با رشد کودک ادامه می‌یابد. در سن 3 تا 4 سالگی پای پرانتزی اصلاح شده و پاها معمولاً ظاهر طبیعی دارند.
• بیماری بلونت: بیماری بلونت می‌تواند در کودکان نوپا و همچنین در نوجوانان رخ دهد. این بیماری ناشی از ناهنجاری صفحه رشد در قسمت بالای استخوان ساق پا (درشت نی) است. صفحات رشد در انتهای استخوان‌های بلند کودک قرار دارد. آن‌ها به تعیین طول و شکل استخوان بالغ کمک می‌کنند. در كودكان زیر 2 سال ممكن است تشخیص بیماری بلونت كودكانه از ژنو واروم فیزیولوژیک غیرممكن باشد. با این حال، در سن 3 سالگی پای پرانتزی بدتر شده و اغلب می‌توان یک مشکل آشکار را در اشعه ایکس مشاهده کرد.
• راشیتیسم: راشیتیسم یک بیماری استخوانی در کودکان است که باعث خم شدن پاها و سایر ناهنجاری‌های استخوانی می‌شود. کودکان مبتلا به راشیتیسم به اندازه کافی کلسیم، فسفر یا ویتامین D دریافت نمی‌کنند که همه این‌ها برای رشد سالم استخوان‌ها مهم است. راشیتیسم تغذیه‌ای در کشورهای توسعه یافته غیر معمول است زیرا بسیاری از غذاها از جمله فرآورده های شیر، با ویتامین D غنی شده‌اند. هنگامی که راشیتیسم تغذیه‌ای رخ می‌دهد، اغلب در کودکانی است که منحصراً از شیر مادر تغذیه می‌کنند. همچنین راشیتیسم می‌تواند ناشی از ناهنجاری ژنتیکی باشد که اجازه نمی‌دهد ویتامین D به درستی جذب شود. این نوع راشیتیسم ممکن است ارثی باشد.

درمان:

درمان غیر جراحی:

• ژنو واروم فیزیولوژیک:

اگرچه نیازی به درمان فعال ندارد اما پزشک از شما می‌خواهد هر 6 ماه یکبار تا زمان رفع خم شدگی به فرزند شما مراجعه کند.

• بیماری بلونت:

بلونت کودکان مستلزم درمان قوس است. اگر بیماری زود تشخیص داده شود، درمان با بریس ممکن است تنها چیزی باشد که لازم است. مهاربندی برای نوجوانان مبتلا به بیماری بلونت موثر نیست.

• راشیتیسم:

اگر کودک شما دچار راشیتیسم است، پزشک شما را علاوه بر پیگیری منظم ارتوپدی، برای مدیریت پزشکی به متخصص متابولیک ارجاع می‌دهد. اغلب می‌توان اثرات راشیتیسم را با دارو کنترل کرد.

• کفش‌ها و کفی‌های طبی:

مشکل زانو پرانتزی در مواردی که باعث چرخش قوزک یا مچ پا می‌شود، می‌تواند باعث از بین رفتن ثبات و هماهنگی کلی اعضای بدن شود. در صورتی که این مشکل درمان نشده به حال خود رها شود، می تواند باعث نا پایداری مزمن قوزک پا گردد. افراد دچار مشکل زانو پرانتزی در مقایسه با سایر افراد بیشتر با پیچ خوردن پا و ضعیف شدن پیش رونده رباط‌ها مواجه می‌شوند. لذا استفاده از کفش‌های طبی در این شرایط می‌تواند به حفظ تعادل فرد کمک کرده و احتمال ایجاد آسیب دیدگی را کاهش دهد. استفاده از کفش‌های کشیده با سر پنجه‌های پهن همراه با کفی طبی و تثبیت کننده پاشنه می‌تواند به کاهش مشخص درد و ناراحتی مزمن ناشی از زانو پرانتزی پا کمک نماید.

• بریس‌های طبی:

استفاده از بریس‌ها و آتل‌ها می‌تواند به درمان عارضه‌ی پای پرانتزی کمک کند. با این حال استفاده از آن‌ها محدود به اصلاح موارد شدید پای پرانتزی است. آن‌ها همچنین زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که بیمار در کنار پای پرانتزی به عارضه‌های پزشکی دیگری مبتلا است. بریس‌ها تا زمانی پوشیده می‌شوند که استخوان‌های پاها صاف و مستقیم شوند.

برخی بریس‌های ارتوپدی (زانوبندهای مخصوص) برای اصلاح زانوی پرانتزی برای استفاده در سن مناسب طراحی شده‌اند. معمولا برای افراد بزرگسال تجویز نمی‌شوند، چرا که رشد استخوانی در افراد بزرگسال کامل شده است و بنابراین استفاده از بریس نمی‌تواند تغییری در نحوه‌ی رشد استخوان ایجاد کند. این بریس‌ها بیش از همه برای کودکانی با سن پایین مناسب است که هنوز استخوان‌های آن‌ها رشد زیادی خواهد داشت. از سوی دیگر بریس‌های مخصوص دیگری برای افراد بزرگسال مبتلا به زانوی پرانتزی وجود دارند که به نام بریس‌‌های کاهنده‌ی فشار شناخته می‌شوند. این بریس‌ها توسط شرکت‌های سازنده‌ی مختلفی تولید می‌شوند و در کاهش درد و سایر علائم آزاردهنده‌ی ناشی از زانوی پرانتزی موثر هستند. البته این بریس‌ها تاثیری در اصلاح حالت پرانتزی پاها ندارند.

درمان با جراحی:

روش‌های جراحی متفاوتی برای تصحیح پاهای خمیده وجود دارد و آن‌ ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌ شوند:

• رشد هدایت شده: رایج‌ترین نوع جراحی که برای این بیماری انجام می‌شود. با استفاده از یک صفحه فلزی یا منگنه کوچک، رشد موقت در قسمت سالم بالای استخوان ساق پا متوقف می‌ شود. این کار به طرف غیرطبیعی پا فرصتی می‌دهد که جلو بیاید و پا را با رشد طبیعی کودک صاف کند. پس از بهبود وضعیت پا، صفحه یا منگنه برداشته شده و رشد از سر گرفته می‌ شود.
• استئوتومی تیبیا: در این روش استخوان ساق پا دقیقاً زیر زانو بریده می‌ شود و برای اصلاح تراز شدن پا، تغییر شکل می‌ دهد. استخوان در حالی که با یک صفحه داخلی و پیچ و یا یک قاب خارجی که در قسمت بیرونی ساق پا قرار گرفته است، ثابت می‌ ماند.

• درمان زانوی پرانتزی با تمرینات قدرتی
  تاریخ انتشار : 1394-04-03تاریخ بروز رسانی : 1402-04-24


• اصلاح و درمان زانوی پرانتزی
  تاریخ انتشار : 1394-03-26تاریخ بروز رسانی : 1402-08-15


• درمان زانوی پرانتزی با حرکات اصلاحی
  تاریخ انتشار : 1394-04-03تاریخ بروز رسانی : 1402-04-24


• ژنووالگوم یا زانوی ضربدری چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-06-26تاریخ بروز رسانی : 1402-04-17